Γιατί αποτυγχάνουν οι εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις
Κλωτσοτύρας Δημήτρης, δάσκαλος MEd, Εκπαιδευτική Διοίκηση & Ηγεσία, Πανεπιστήμιο Σύδνεϋ
Το 2011 ο Michael Fullan, ακαδημαϊκός διεθνούς εμβέλειας με ειδίκευση στις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις και με ενεργό συμμετοχή σε μεταρρυθμιστικές προσπάθειες στις ΗΠΑ, τον Καναδά και την Αυστραλία, κατέγραψε σε ένα κείμενό του* τέσσερις πολιτικές που οδηγούν τις ευρείες εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις σε βέβαιη αποτυχία. Στη συνέχεια θα παραθέσουμε σε αδρές γραμμές τις πολιτικές αυτές και θα αντιπαραβάλουμε στοιχεία της ελληνικής πραγματικότητας, ώστε να σχηματίσουμε άποψη για το κατά πόσο κινδυνεύουν με αποτυχία οι μεταρρυθμίσεις των τελευταίων χρόνων.
Η πρώτη λανθασμένη πολιτική που καταγράφει ο Fullan είναι το να χρησιμοποιείς την αξιολόγηση για να επαινέσεις ή να τιμωρήσεις δασκάλους και σχολεία αντί να επενδύεις στην επαγγελματική ανάπτυξη. Στην περίπτωσή μας, η ατομική αξιολόγηση προβλήθηκε έντονα κατά την προεκλογική περίοδο ως μεταρρυθμιστικό μέτρο από τα σημερινά κυβερνητικά στελέχη. Εκτός αυτού, προτάθηκε και η επιλογή σχολείων από τους γονείς με βάση την αξιολόγησή τους. Και αυτά ενώ η επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών ανατέθηκε, μέσω της ενδοσχολικής επιμόρφωσης, σε μεγάλο βαθμό στα σχολεία, χωρίς να δοθούν επιπλέον πόροι.
Η δεύτερη λανθασμένη πολιτική είναι το να προωθείς ατομικές αντi για ομαδικές λύσεις στα ζητήματα. Το να θεωρείς δηλαδή ότι, όπως συμβαίνει πια στη χώρα μας, αν ενισχύσεις με ατομικά κίνητρα τους καλούς δασκάλους/ διευθυντές αυτό θα βελτιώσει αυτόματα όλο το σύστημα. Την ίδια στιγμή μάλιστα που πέραν από τις μεγαλοστομίες για συνεργασία και ομαδικότητα, στην πράξη διαπιστώνεται ότι ούτε οι προϋποθέσεις για τακτικές συνεδριάσεις του Συλλόγου Διδασκόντων δεν υπάρχουν…
Τρίτη λανθασμένη πολιτική είναι το να θεωρείς πως η χρήση της τεχνολογίας θα προσφέρει αυτόματα θετικά αποτελέσματα αντί να φροντίζεις για τη βελτίωση της διδακτικής μεθοδολογίας και την υποστήριξη των εκπαιδευτικών. Στη χώρα μας έχουμε μακρά παράδοση σε τέτοιου είδους λάθη. Παλαιότερα δόθηκαν σε μαθητές Γυμνασίου φορητοί υπολογιστές για να διαπιστωθεί στη συνέχεια ότι δεν μπορούσαν να τους αξιοποιήσουν στην τάξη. Αργότερα παραδόθηκαν στα σχολεία κινητά εργαστήρια πληροφορικής που αποδείχθηκαν εξαιρετικά δύσχρηστα. Πρόσφατα, ονομάσαμε «εξ αποστάσεως εκπαίδευση» τη χρήση μιας εφαρμογής τηλεδιασκέψεων και αφήσαμε τους εκπαιδευτικούς χωρίς ικανή υποστήριξη. Τώρα λανσάρουμε ως απόλυτη λύση τους διαδραστικούς πίνακες. Τα μαθήματα του παρελθόντος δε δίνουν και πολλά περιθώρια αισιοδοξίας για υποστήριξη στη χρήση και την ουσιαστική αξιοποίησή τους.
Τέταρτη λανθασμένη πολιτική είναι το να εφαρμόζεις στρατηγικές κατά περίπτωση αντί για καθολικές και συστημικές στρατηγικές. Ο Fullan επισημαίνει ότι ο όρος συστημικός δεν είναι θεωρητικός αλλά αναφέρεται περισσότερο στο καθημερινό βίωμα και τη νοοτροπία. Προσθέτει, μάλιστα, πώς οι χώρες χωρίς συστημικές δυνατότητες διαθέτουν συχνά «εξαιρετική βιτρίνα» και σε πολλές περιπτώσεις λένε «φανφάρες» αλλά έχουν «εγγενή αδυναμία να βάλουν τα πράγματα σε μια σειρά κατά την εφαρμογή». Σας θυμίζει κάτι; Θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι ο Fullan δεν απορρίπτει εντελώς την αξιολόγηση, την αξία της ατομικής ποιότητας του εκπαιδευτικού ή τη χρήση της τεχνολογίας. Επισημαίνει όμως ότι αν αυτά αποτελέσουν τους βασικούς πυλώνες της μεταρρύθμισης, τότε η αποτυχία είναι βέβαιη. Σημειώνει μάλιστα πως ακόμα και αν ένα από τα λανθασμένα στοιχεία υπάρχει στο μείγμα των εφαρμοζόμενων πολιτικών, τότε όλο το οικοδόμημα κινδυνεύει. Παροτρύνει μάλιστα τους ηγέτες, που για διάφορους λόγους τείνουν να επιλέγουν τις λανθασμένες πολιτικές, να ξαναδούν τα διεθνή ερευνητικά δεδομένα και να τις τροποποιήσουν. Ο χρόνος θα δείξει τι θα κάνουν οι δικοί μας ηγέτες…
Πηγή άρθρου: Εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις: Τέσσερις πολιτικές που οδηγούν σε βέβαιη αποτυχία | fresh-education